Direct naar artikelinhoud
Nieuws

Bij Tony’s Chocolonely is de missie belangrijker dan de nettowinst

Tony’s Chocolonely zag de omzet over afgelopen jaar met 21 procent stijgen naar 133,1 miljoen euro, een bedrijfsrecord. De nettowinst staat echter al enkele jaren onder druk. De marge over 2022 was slechts 0,1 procent.

Tony’s streeft naar ‘100 procent slaafvrij’ geproduceerde chocola.Beeld Hollandse Hoogte / Werry Crone

Het in 2005 opgerichte Tony’s Chocolonely zegt in haar ‘JaarFAIRslag’ dat de winst werd gedempt door problemen bij de Belgische chocoladegigant Barry Callebaut, waar de cacaobonen worden verwerkt. Callebaut kampte tijdens de zomer met een salmonella-uitbraak in de fabriek in Wieze, waardoor de productie wekenlang werd stilgelegd. ‘Het heeft ons een belangrijk deel van de omzet gekost’, zegt Jan Huij, chief of finance bij Tony’s. Zo kon Tony’s geen repen maken voor Sinterklaas en moest de lancering van de producten met de nieuwe partner, ijsmaker Ben en Jerry’s, worden uitgesteld.

De groei van het bedrijf leidde in 2022 tot hogere personeelskosten (van 17,5 tot 22,9 miljoen euro), bovendien ontkwam ook Tony’s niet aan prijsstijgingen vanwege de forse inflatie. 6,3 procent van de nettowinst ging naar logistieke kosten die 8,4 miljoen euro bedroegen.

Het leidde onder de streep tot een schamele nettowinst van welgeteld 72.862 euro. Toch is het geen wankel fundament onder een idealistisch concern als Tony’s Chocolonely, zegt chief of finance Jan Huij. ‘We zijn een impactbedrijf. De groei van 21 procent is de hoogste ooit, meer omzet levert meer repen op. De brutowinstmarge ligt boven de 50 procent, maar helaas hebben we niet alle onze financiële ambities kunnen realiseren.’

Missie belangrijker dan winst

De missie telt bij Tony Chocolonely zwaarder dan de winst. In het tiende jaarverslag constateert Tony’s dat zijn model voor slaafvrije chocola effect heeft. Het aan de Universiteit van Chicago verbonden onderzoeksinstituut NORC berekende in 2020 dat illegale kinderarbeid 46 procent van de cacao-industrie uitmaakt, zeker in Ghana en Ivoorkust waar 60 procent van de cacaobonen vandaan komen. 1,56 miljoen kinderen zijn slachtoffer van ‘moderne slavernij’, volgens de Global Slavery Index.

Tony’s stelt onder meer via zijn zogeheten ‘Tony’s Open Chain’ de kinderarbeid tot 4,4 procent te hebben teruggebracht bij de boeren, met wie het al jaren samenwerkt. Maar hoe kan Tony’s dat checken op de cacaoplantages in landen als Ghana en Ivoorkust?

Paul Schoenmakers, head of impact bij Tony’s: ‘We hebben mensen uit die gemeenschappen opgeleid om boeren en hun kinderen te interviewen over de arbeidsomstandigheden. Alle huishoudens worden tenminste één keer per jaar bezocht. Op die manier hopen we illegale kinderarbeid op te sporen. Nu kunnen we kinderen al binnen een jaar uit zo’n situatie halen, voorheen was dat twee jaar.’

Hogere prijs voor boeren

Tony’s Chocolonely betaalt traditioneel meer dan de ‘fairtrade’ prijs voor cacaobonen. Tony zegt boeren een leefbaar inkomen te garanderen door ze in Ghana omgerekend 2,02 euro te betalen per kilo cacaobonen en in Ivoorkust 2,28 euro. Daarmee krijgen 37,6 procent van de boeren nu een leefbaar inkomen, aldus Tony’s Chocolonely.

Het is nog ver verwijderd van de beoogde 100 procent, erkent Schoenmakers. ‘We investeren ook in diverse boerencoöperaties om de cacaoplantages te professionaliseren. En die combinatie met een hogere prijs voor de cacao maakt het een proces van lange adem.’

In de onlangs verschenen Cacao Barometer van 2022 wordt het model van Tony’s ‘best practice’ genoemd. Hulporganisatie Solidaridad Europe noemt Tony Chocolonely ‘een van de voorlopers in het beter honoreren van de cacaoboeren’. Maar directeur Heske Verburg vraagt zich af of Tony's genoeg betaalt om armoede uit te bannen.

‘Tony’s aanname dat de productiviteit van de cacaoboeren omhoog kan naar 800 kilo per hectare is ons inziens aan de hoge kant. De Cacao Barometer laat zien dat 600 kilo gunstiger is voor de boer en minder risicovol. En met een lagere productiviteit moet de boer meer betaald krijgen om een leefbaar inkomen mogelijk te maken.’

Ketenverantwoordelijkheid

Tony’s stelt daar extra investeringen tegenover, onder meer 1 miljoen euro via zijn stichting. Het bedrijf lag eerder onder vuur vanwege de omstreden samenwerking met Barry Callebaut, dat openlijk erkende geen zicht te hebben op kinderarbeid in de aanvoerketen. ‘Onze cacao wordt bij Barry Callebaut apart verwerkt en niet vermengd met andere cacao’, aldus Schoenmakers. ‘We willen laten zien dat ons systeem voor de gehele chocolade-industrie effectief kan zijn.’

De Europese Unie werkt al enkele jaren aan wetgeving om bedrijven te verplichten misstanden in de keten op te sporen en te bestrijden. Chief of impact Schoenmakers roept de grote chocoladefabrikanten op meer te doen tegen kinderarbeid. ‘Ook zij moeten cacaoboeren beter gaan betalen, nu blijft het te vaak bij woorden.’

In een eerdere versie van dit artikel werd de recordomzet van Tony’s Chocolonely niet op 133,1 miljoen, maar foutief op 131,1 miljoen euro gesteld. Ook blijken volgens de Global Slavery Index niet 30.000, maar 1,56 miljoen kinderen slachtoffer van ‘moderne slavernij’ te zijn.