Als Nederland internationale samenwerking inperkt, is het de gekke Henkie van de rijke wereld
Nederland zet zich internationaal buitenspel door te hakken in ontwikkelingssamenwerking. En wat PVV en VVD willen tegengaan, zal juist gebeuren: grotere migratiestromen, stellen Jan Paternotte en Mpanzu Bamenga, leden van de Tweede Kamer voor D66.
Vier partijen praten over een mogelijke kabinetsformatie. Op één punt lijken de onderhandelaars van PVV en VVD het op voorhand eens. Ze willen hakken in budgetten voor internationale samenwerking. De PVV wil geheel stoppen met ontwikkelingssamenwerking. De VVD wil deze fors inperken tot het minimale waartoe een land volgens internationale afspraken verplicht is. Als dat gebeurt, keert Nederland in zichzelf.
Ons land verliest dan zijn geopolitieke invloed. Het geeft nog meer ruimte aan Rusland en China voor invloed in Afrika. En deze opstelling zou uiteindelijk kunnen leiden tot nog grotere vluchtelingenstromen. Laten we deze historische fout voorkomen.
We lopen niet voorop
Met ontwikkelingssamenwerking loopt Nederland niet voorop. We zijn een Europese middenmoter. Ongeveer 0,5 procent van wat we met elkaar verdienen gaat naar internationale samenwerking. Dat geld is onder meer bestemd voor het opleiden van grenswachten in landen rondom Europa, investeringen in onderwijs en voedselhulp aan de armste gebieden op aarde.
De voedselhulp staat al onder druk. Het World Food Programme van de Verenigde Naties kan in veel Afrikaanse landen en bijvoorbeeld Afghanistan mensen nog maar de helft geven van wat ze dagelijks nodig hebben. Gebrek aan voedsel maakt mensen wanhopig en drijft jongeren sneller in de handen van warlords. Deze krijgsheren maken jongeren soldaat om oorlogen te starten of in stand te houden. Bezuinigen op de Nederlandse steun voor de basisbehoefte van mensen in nood, betekent honger, potentieel meer conflicten en wanhopigen die op de vlucht slaan.
Oorlog en wanhoop maken ook bescherming van de volksgezondheid moeilijker. Als ziektes uitbreken in oorlogsgebied is het lastig een epidemie te voorkomen met bijvoorbeeld vaccinaties. Als een virus niet wordt bestreden, komt het vaak vanzelf over de hele wereld terecht, terwijl ontwikkelingssamenwerking juist op dit gebied zulke grote successen heeft laten zien. Polio, de ziekte die kinderen kan verlammen, is inmiddels in 123 landen uitgebannen. Miljoenen doden door malaria zijn voorkomen door de inzet van muskietennetten.
Zonder scrupules
Ontwikkelingshulp is ook een investering in de economie van een land, en in warme banden met Europa. Die zijn nodig, want Europa kan niet zelf in de eigen grondstoffen voorzien. Daarom zijn onze bedrijven óók voorstander van sterke ontwikkelingssamenwerking. Rusland en China hebben al decennia een effectieve tactiek om landen in Afrika en Azië te bespelen met goedkope leningen. En Rusland stuurt bovendien huurlingen die tegenstanders van Afrikaanse regeringen kunnen bestrijden. Ze doen dat zonder scrupules.
De huurlingen worden beschuldigd van de meest afgrijselijke moordpartijen op gewone mensen. Ook China hecht niet aan mensenrechten, milieu of democratie. Beide landen doen net zo makkelijk zaken met dictators als met democratieën. Zolang er maar voordeel te halen is.
Het is China onder meer te doen om zeldzame grondstoffen die nodig zijn voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld batterijen en zonnepanelen. Het Chinese programma om dit te bereiken bevat grote investeringen in de infrastructuur van ontwikkelingslanden, ter waarde van naar schatting ruim een biljoen dollar.
Meer vluchtelingenstromen
Nederland zou de gekke Henkie van de rijke wereld zijn als het zich van dit speelveld terugtrekt. Meer armoede, honger en ziekte in Afrika leiden tot meer vluchtelingenstromen. Precies wat PVV en VVD zeggen te willen voorkomen. Een rijk handelsland dat vrijwillig de plek aan tafel opgeeft, is penny wise, pound foolish, goedkoop is hier duurkoop. Juist nu we veel bevriende landen nodig hebben om de democratie te beschermen en toegang tot belangrijke grondstoffen te krijgen. Wie Nederland op één zet, voorkomt dat we vooral een land achter de dijken worden.
Jan Paternotte en Mpanzu Bamenga zijn leden van de Tweede Kamer voor D66.
Lees ook:
Rechts wil hakken in ontwikkelingshulp. Oké, maar doe het met beleid
Kijk veel meer naar hulp die helpt, stellen Mathias Bonde van het Center for Effective Aid Policy en schrijver Rutger Bregman.
Ontwikkelingshulp meer nodig dan ooit
De klimaatcrisis maakt delen van de wereld steeds onveiliger en minder leefbaar. Dat jaagt mensen van hun land en op de vlucht. De voorgenomen bezuiniging op ontwikkelingssamenwerking is dan ook kortzichtig, stellen Hugo Schiffers van Hivos en Anne Twaalfhoven van het Wereldnatuurfonds.