De ware kostprijs van retourzendingen: 3,4 miljard vernietigde T-shirts

Op z’n minst 264.000 ton vernield textiel. Dat is de ravage die retour gestuurde kleding en ander onverkocht textiel jaarlijks aanricht volgens een nieuw rapport voor het Europees Milieuagentschap (EEA).

Het is de ondergrens. Het rapport, dat maandag verschijnt, schat dat over heel Europa 4 tot 9 procent van alle kleding wordt vernietigd. Ga je uit van die 9 procent, dan gaat het om 594.000 ton. Het equivalent van 3,4 miljard T-shirts.

De vernietiging van textiel zorgt daarmee ook voor een fikse voetafdruk, berekende het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek in opdracht van de EEA. Het gaat om maximaal 5,6 miljoen ton CO₂, vergelijkbaar met de totale jaarlijkse uitstoot van 1 miljoen benzinewagens op de weg. Volgens Tom Duhoux, projectleider van het onderzoek, blijkt uit het meest recente cijfer uit Nederland dat hier jaarlijks 8,9 miljoen stuks onverkochte kleding worden verbrand.

Retours zijn de grootste slokop: gemiddeld één derde van alle teruggestuurde kledingstukken ondergaat het lot van vernietiging. Bij onverkochte voorraad – de winterkleren die na het seizoen op het schap bleven liggen, bijvoorbeeld – gaat het om een vijfde.

Brancheorganisatie Thuiswinkel ontkent dat het om zoveel kleding gaat. Zij wijst naar een eigen studie, uitgevoerd door het Rotterdamse onderzoeksbureau FFact, waarin staat dat slechts 0,35 procent van al het textiel op de Nederlandse markt afgedankt wordt: honderd keer minder dus. In de bevindingen van FFact is het aandeel van retouren verwaarloosbaar, vooral onverkochte voorraad zou vernietigd worden.

Volgens Duhoux is er echter sprake van een gebrek aan transparantie in de sector. Kledingmerken zijn er doorgaans niet happig op om te delen hoeveel kleren ze produceren, laat staan hoeveel ze er aan het einde van de rit afdanken. Het onderzoek voor de EEA baseert zich op een uitgebreide literatuurstudie. Ook sprak Duhoux vertrouwelijk met diverse directeuren van grote en kleine retailers om de cijfers te verifiëren. Het is de eerste keer dat al het Europese bronmateriaal omtrent de vernietiging van retours en onverkochte stocks naast elkaar is gelegd.

Verbranden aan banden

Momenteel werkt de Europese Commissie aan een verbod op de vernietiging van kleding. Om dat te kunnen afdwingen, zal Europa eisen dat merken transparant zijn over hun voorraad. Hoogleraar duurzame e-commerce Heleen Buldeo Rai (Vrije Universiteit Brussel) acht dat mogelijk. “Al mogen niet enkel Europese bedrijven geviseerd worden: iedereen die verkoopt op de Europese markt zal zijn cijfers moeten blootgeven, ook ultrafastfashionmerken zoals Shein.”

De verwachting is dat de regels in 2026 ingaan. “Oorspronkelijk was de vraag om het meteen door te voeren”, zegt Duhoux. “Maar momenteel wordt nog onderzocht hoe eventuele perverse effecten van het verbod vermeden kunnen worden. Het lijkt me namelijk ook niet de bedoeling om onbruikbaar textiel zomaar te exporteren naar armere landen in onder meer Afrika, waar het uiteindelijk ook op een stortplaats terecht zou komen.”

Inmiddels zijn er webwinkels die het terugsturen van pakketjes proberen te ontmoedigen. Zoals Wehkamp, die sinds vorig jaar vijftig cent in rekening brengt per geretourneerd artikel. Dat lijkt iets op te leveren: in tien maanden tijd is het aantal retours met 10 procent gedaald, goed voor ruim 1,7 miljoen artikelen.

Luister ook

Wat doen we om van fast fashion af te komen?

Lees ook

Te veel kleren in rijke, te veel milieuschade in arme landen

Afgedankte kleding levert derdewereldlanden banen op, maar ook milieuschade. De opkomst van ultra fast fashion van synthetische stoffen vergroot die schade nog.

Geloof je niet in de kledingbak en de export naar Afrika?

Breng oude kleding dan naar een designer of de daklozenopvang